Finans ve muhasebe, bir şirketin sinir sistemi ve kan bileşenleridir. Kurumsallaşma bu sistemin sağlıklı, düzenli ve planlanabilir bir şekilde gerçekleştirilmesinin sağlanmasıdır.
Kişilere bağlı (patron) bir şirketin kararları genellikle "hissiyata" ve "göz kararına" dayanır. Kurumsal bir yapıda ise çözümler doğru, yani mali ve muhasebesel raporlar ile korunur. Bu dönüşüm, bir şirketin hayatta kalması ve gerekliliği için zorunludur.
İşte kurumsallaşmada finans ve muhasebenin hayati rolleri:
Patron İşletmesinde:"Bu ay işler iyi gibi, bir makine daha iyidir." veya "Kasada para var, borcu sonra öderiz." gibi öznel kararlar alınır.
Kurumsal Şirkette:Finans departmanı bir rapor sunuyor: "Nakit dağıtım projeksiyonumuza göre, makine alımı için uygun zamanda 3 ay sonra. Şu anda alım, tedarikçi ödemelerimizi riske atabilir."
Önemi:Şirketin duygusal ve bağlantı kararlarından korur. Yönetime, arabanın çalışma hızı göstergesine, görünümün bozulması gibi somut verilerle yol gösterir.
Patron İşletmesinde : Genellikle sadece "vergi beyannamesi vermek" için kapsamlı bir şekilde birleştirilmiştir. Patron, şirketin gerçek kârlılığını veya mali karşılığını en sonunda net olarak göremez.
Kurumsal Şirkette:Muhasebe, yönetimin karar alması için düzenli olarak önemli raporlar üretir:
Gelir Tablosu:"Ne kadar kâr/zarar verdin?"
Bilanço:"Neyimiz var (varlıklar), ne kadar borcumuz var (yükümlülükler)?"
Nakit Akış Tablosu:"Paramız Nereden geldi, nereye gitti?"
Önemi:şirketin röntgenini çeker. Nerede kanama olduğu, hangi organın sağlıklı çalıştığını net bir şekilde gösterir.
Patron işletmesinde :Gelecek belirsizdir. Harcamalar ve yatırımlar anlık kararlarla yapılır.
Kurumsal Şirkette:Yılı görmeden önce detaylı bir bütçe hazırlayın. Bu bütçe, şirketin o yılki finansal yol haritasıdır. Hangi departman ne kadar harcayabilir, ne kadar ciro hedeflenir, hangi yatırımlar planlanır; hepsi bellidir. Yıl içinde gerçekleşen rakamlar sürekli bütçeyle karşılaştırılır (bütçe kontrolü).
Önemi:Stok kaynaklarının en verimli şekilde kullanılmasını sağlar. Sürprizlere yer bırakmaz ve hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığını somut olarak ölçer.
Patron işletmesinde :"Ciro iyi, o zaman kâr da iyidir" diye devamı vardır. Hangi ürünün, hangi bileşenlerin veya hangi performansın kazandırıldığı gerçekten bilinmiyor.
Kurumsal Şirkette:Finans ve muhasebe, detaylı maliyet analizleri yapar.
"Bir ürünün birim maliyeti nedir? Bize ne kadar kâr bırakılıyor?"
"X müşteri emeği bize gerçekten kazandırıyor mu, yoksa toplam yükünü kârını aşıyor mu?"
Önemi:İşletmenin enerjisini ve kaynaklarının nereye odaklandığını gösterir. Kâr etmeyen ürünleri veya müşterileri elemek gibi zor ama biriktirme kararlarının hazırlanmasını sağlar.
Patron işletmede :Bankadan kredi isterken veya bir yatırımcıyla görüşülürken güvenilir finansal tablolar yoktur. İlişkiler ve kişisel kefaletler ön plandadır.
Kurumsal Şirkette:Düzenli, bölünmüş uygun (ve belki de bağımsız denetimden geçmiş) finansal raporlar vardır. Bu raporlar;
Bankaların daha kolay ve uygun maliyetli kredi vermesini sağlar.
Potansiyel varlıkların şirkete olan güvenini artırır.
Devlet şirketlerinin şirketin itibarını yükseltir.
Önemi:Şirketin büyümesi için ihtiyaç duyduğu dış kaynaklara erişimleri vardır ve şirketin değeri artar.
Özetle:
Kurumsallaşma süreci finans ve muhasebe, bir şirket"cep defteriyle yönetilen bir dükkandan","Finansal verilerle yönetilen, öngörülebilir ve sürdürülebilir bir kuruma"dönüştüren en temel araçtır. Bu yapı olmadan kurumsallaşma, sadece kağıt üzerinde kalan iyi niyetli bir çabadan öteye gidemez.